روز جهانی تالاب‌ها
کنوانسیون تالاب‌ها یا کنوانسیون رامسر یک پیمان بین دولت‌ها است که چارچوبی را برای حفاظت و استفاده هوشمند از تالاب‌ها و منابع آنها فراهم می‌کند. این کنوانسیون در شهر رامسر ایران در سال ۱۹۷۱ تصویب شد. پیمان یا معاهده رامسر با تلاش اسکندر فیروز رییس وقت سازمان محیط زیست ایران به سرانجام رسید.
کنوانسیون رامسر در سال ۱۹۷۵ جنبه قانونی یافت و به اجرا درآمد. از آن زمان تقریباً ۹۰٪ از کشورهای عضو سازمان ملل متحد، از تمام مناطق جغرافیایی جهان، به عنوان “طرف‌های قرارداد” به آن پیوسته‌اند. این معاهده کشورهای عضو را ملزم به تعیین و حفظ تالاب‌های با اهمیت بین‌المللی و تشویق به استفاده خردمندانه از آنها می‌کند. بیش از ۱۷۰۰ سایت با مساحت کل حدود ۱۵۰ میلیون هکتار در حال حاضر در این کنوانسیون به ثبت رسیده‌اند (آمار سال ۲۰۰۸). این کنوانسیون بر حفاظت و بهره‌برداری معقول از تالاب‌ها به ویژه در جهت فراهم ساختن زیستگاهی برای پرندگان آبزی تأکید می‌کند. طی گذشت سال‌ها، کنوانسیون گستره نگرش خود را چنان افزایش داده که تمام ابعاد حفاظت و بهره‌برداری معقول و پایدار از تالاب‌ها را در بر می‌گیرد و تالاب‌ها را در زمره اکوسیستم هایی می‌داند که در حفاظت از تنوع زیستی و رفاه جامعه بشری اهمیت فوق‌العاده‌ای دارند.
۲ فوریه ۱۹۷۱–۱۳ بهمن ۱۳۴۹ روز تصویب این کنوانسیون، به نام روز جهانی تالاب‌ها (World Wetlands Day) نام‌گذاری شده‌است. روز جهانی تالاب‌ها برای اولین بار در سال ۱۹۹۷ برگزار شد. هدف از برگزاری روز جهانی تالاب‌ها، افزایش آگاهی جهانی در مورد نقش حیاتی تالاب‌ها برای مردم و سیاره است. کنوانسیون رامسر هر سال شعارهایی متناسب با شرایط زیستی و جهان به منظور گرامیداشت روز جهانی تالاب‌ها اعلام می‌کند. در این روز با توجه به شعار اعلام شده جوامع محلی تالاب‌ها، فعالان محیط‌زیست و دولت‌ها رویدادهایی برگزار می‌کنند و ضمن تلاش برای آگاهی بخشی در خصوص اهمیت اکوسیستم تالابی، اقدامات و برنامه‌های خود را اعلام می‌کنند. اکثر گروه‌ها و افراد فعالیت‌های خود به مناسبت این روز را در سایت روز جهانی تالاب‌ها ( https://www.worldwetlandsday.org/ ) به اشتراک می‌گذارند.
۲ فوریه ۲۰۲۲ اولین سالی است که روز جهانی تالاب‌ها پس از تصویب آن توسط مجمع عمومی در ۳۰ اوت ۲۰۲۱ و در قطعنامه‌ای با حمایت ۷۵ کشور عضو به عنوان یکی از روزهای بین‌المللی سازمان ملل متحد شناخته شده و برگزار می‌شود.
تالاب‌ها برای بقای انسان بسیار حیاتی هستند. آنها از محیط‌های مؤثرترین دنیا هستند؛ مهد تنوع زیستی که آب و بهره‌وری را فراهم می‌کنند که بر زندگی بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری برای بقا وابسته‌اند. تالاب‌ها برای بسیاری از فواید یا “خدمات اکوسیستم” ضروری هستند؛ از تأمین آب تا تأمین غذا و مواد ساختمانی، تنوع زیستی، کنترل سیل، شارژ آب زیرزمینی و مهار تغییرات آب و هوا. تحقیقات نشان می‌دهد که مساحت و کیفیت تالاب‌ها در بیشتر نقاط جهان به تدریج کاهش می‌یابد. به همین دلیل، خدمات اکوسیستمی که تالاب‌ها به انسان‌ها ارائه می‌دهند، دچار مخاطره می‌شوند.
مدیریت تالاب‌ها یک چالش جهانی است و در حال حاضر کنوانسیون ۱۷۲ کشور را به عنوان “طرف‌های قرارداد” شمرده است، که ارزش یک تعهد بین‌المللی به یک اکوسیستم منحصر به فرد را تأیید می‌کنند. روز جهانی تالاب‌ها بخشی از برنامه‌های اصلی این تعهد بین‌المللی برای کمک به حفظ ارزش‌ها و کارکردهای تالاب‌ها است.
