تنوع ماهیان در آب‌های ایران
آب‌های داخلی ایران از حوضه عظیم در قسمت شمالی و جنوبی و چندین حوضه داخلی کوچک و بزرگ تشکیل شده است. با احتساب گونه‌های جدید کپور، لاشخور و ماهی دریاچه‌ای گزارش‌شده در سال‌های اخیر، بیش از ۲۰۰ گونه ماهی آب‌های شیرین و شور در کشور ایران یافت شده است که حدود ۱۶۳ گونه (در ۲۵ خانواده و ۱۵ راسته) متعلق به آب‌های داخلی است. ماهیان آب‌های داخلی به ماهیانی گفته می‌شوند که به طور دائم یا به صورت مهاجر برای پرورش و تغذیه وارد رودخانه‌ها و نواحی نسبتاً بالادست می‌شوند. بنابراین گونه‌هایی که در دریای مازندران و یا در دهانه رودخانه‌ها و تالاب‌های منتهی به دریا زندگی می‌کنند در دسته ماهیان آب‌های داخلی قرار نمی‌گیرند. تقریباً ۲۰ گونه در دریای مازندران وجود دارد که برخی از آن‌ها چند دهه پیش گزارش شده و از آن زمان تاکنون دیده نشده‌اند. از بین ماهیانی که در ایران موجود هستند، ۱۳ خانواده فقط یک گونه و ۴ خانواده فقط ۲ گونه دارند.
خشکسالی طی چندین سال اخیر، حیات بسیاری از آبزیان را به خطر انداخته است و در فصل تابستان به دلیل برداشت آب برای مصارف کشاورزی، از بسیاری از رودخانه‌های اصلی ایران دیگر نامی برده نمی‌شود. آلودگی، صید غیرقانونی و بی‌رویه، سدسازی غیر کارشناسانه و تخریب زیستگاه از دیگر عوامل کاهش ماهیان محسوب می‌شود. با این اوصاف اینطور به نظر می‌رسد اکثر این ماهی‌ها توانسته‌اند با شرایط جدید وفق یافته و به زندگی ادامه دهند.
مطلب مرتبط: تنوع ماهی ها در تالاب گاوخونی
تنوع ماهیان در تالاب‌های شمال کشور چگونه است؟
براساس مطالعه‌ای که بر تنوع زیستی در تالاب‌های انزلی، بوجاق کیاشهر، امیرکلایه لاهیجان و ۳ تالاب گیشان (آلاگل، آجی گل، آلماگل) انجام شد، به ۶۰ گونه و زیرگونه ماهی در این تالاب‌ها اشاره شده است. بیشترین تنوع در تالاب انزلی با ۶۰ گونه و زیرگونه و کمترین تنوع در ۳ تالاب گمیشان با مجموع ۱۰ گونه و زیرگونه بر اساس وضعیت مهاجرت گزارش شده است. از کل ۶۰ گونه شناسایی شده، ۴۸ گونه از گونه‌های بومی و ۱۲ گونه غیربومی هستند. براساس طبقه‌بندی IUCN، ۳ گونه از ماهی‌های شناسایی شده در معرض خطر انقراض بالایی هستند. از منظر ارزش اقتصادی ۲۱ گونه از این ماهی‌ها که ۳۵ درصد کل ماهیان را شامل می‌شود، از ارزش اقتصادی برخوردارند. عوامل زیادی بر تنوع زیستی ماهیان تالاب‌های شمالی کشور تأثیر می‌گذارد. از جمله مهمترین عوامل می‌توان به ارتباط با دریای خزر، آب و هوا، شرایط اقلیمی منطقه، معرفی گونه‌های غیر بومی، هیدرولوژی تالاب و فعالیت‌های انسانی اشاره نمود.
