مشکلات محیط زیستی خشکی تالاب گاوخونی

کشور عزیزمان ایران سال‌هاست که با خشک‌شدن اکوسیستم‌های تالابی و سو مدیریت دست‌وپنجه نرم می‌کند.  این بلا از سال ۱۳۷۸ گریبان‌گیر تالاب بین‌المللی گاوخونی شده است و تاکنون با روندی صعودی ادامه دارد.

اگر عینک واقع‌نگری را به چشم‌هایمان بزنیم در کنار تغییرات اقلیمی که در تمامی کره زمین شاهد آن هستیم (از ماست که بر ماست!) برداشت‌های بی‌رویه‌ای که از حوضه آبریز تالاب گاوخونی یعنی حوضه آبریز زاینده‌رود انجام می‌شود و عدم تخصیص حقابه واقعی زیست‌محیطی تالاب گاوخونی و یا در واقع همان”سو مدیریت” این بلا را بر سر تالاب گاوخونی آورده است. پیامدهای اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی این بلا روزبه‌روز در حال افزایش است و  مدیریت آن روزبه‌روز دشوارتر می‌شود. اگر ارزش‌های تالاب گاوخونی را به دودسته کلی ارزش‌های پشتیبان حیات  و ارزش‌های اجتماعی/فرهنگی تقسیم کنیم، ارزش‌هایی همچون ارزش‌های هیدرولوژیکی (ارزش‌های تالاب در ذخایر آب سطحی و زیرزمینی)، بیوژئوشیمیایی (ارزش‌های تالاب در ارتباط با کیفیت آب‌های سطحی و زیرزمینی)، ارزش‌های زیستگاهی (نقش کلیدی تالاب در ادامه حیات گونه‌های باارزش گیاهی و جانوری)، ارزش‌های اکولوژیکی (نقش تالاب در ارتباط با جوامع زیستی) و ارزش‌های زیبایی‌شناختی را می‌توان در دسته ارزش‌های پشتیبان حیات قرارداد.

تالاب گاوخونی سال‌ها گذرگاهی امن و بااهمیت برای پرندگان مهاجر بوده؛ اما به دلیل خشکی تالاب سال‌به‌سال از تعداد پرندگانش کاسته شده و حیات آن‌ها را با خطری جدی روبه رو کرده است. خشکی تالاب نه‌تنها حیات گونه‌های گیاهی و جانوری را تهدید کرده؛ بلکه با افزایش پنج برابری فرونشست زمین در تالاب بین‌المللی گاوخونی امکان تبدیل تالاب به چشمه فعال گردوغبار و ایجاد ریزگردها و سونامی کلرید سودیم (نمک) را افزایش داده است. آنچه که گفته شد گرچه مختصر اهمیت غیرقابل‌انکار و تأثیرگذار حیات و پویایی این تالاب و هزینه ی سنگین تخریب و بی توجهی به این تالاب را نشان دهد.

منابع :

مسلم زاده، محمود و شریفی نجف آبادی، رسول،۱۳۹۸،خشکی تالاب گاوخونی؛ پیامدهای اقتصادی و مخاطرات محیطی،چهارمین کنگره بین المللی توسعه کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری ایران،تبریز،https://civilica.com/doc/972621

https://crw.doe.ir