شترمار شیرازی

نام علمی: Spalerosophis diadema

نام انگلیسی: Diadem Snake

وضعیت حفاظتی: ارزیابی نشده Not evaluated (NE)

مشخصات شترمار شیرازی:

سطح پشتی بدن شترمار شیرازی خاکستری، قهوه‌ای روشن یا قهوه‌ای مایل به قرمز است.  اغلب یک نوار تیره عرضی بین چشم‌ها و نوار دیگری پشت چشم تا گوشه دهان به چشم می‌خورد. لکه‌های تیره و پراکنده‌ای روی سر و سه نوار تیره کشیده رو و پهلوی گردن است. خال‌های تیره چند ضلعی روی سطح پشتی و در قسمت میانی بدن همراه با خال‌های کوچک تیره به صورت یک در میان بین خال‌های بزرگ وجود دارد. سطح شکم سفید و بدون خال است. این مار دارای ۲۹-۲۷ (به ندرت ۳۱) ردیف فلس پشتی است که در ناحیه خلفی بدن تیغه‌دار هستند. در ناحیه گونه دارای ۳ تا ۵ فلس ریز است. ۸ تا ۱۲ فلس دور چشم قابل شمارش بوده و یک ردیف فلس بین چشم و لب بالا دیده می‌شود. ۱۱ تا ۱۲ فلس در لب بالا و ۱۱ تا ۱۴ فلس در لب پایین دارد. معمولاً تعدادی فلس کوچک در محل فلس جلو پیشانی است و فلس پیشانی یکپارچه است. دارای ۲۵۰ تا ۲۱۶ فلس‌شکمی و ۶۴ تا ۹۱ جفت فلس زیر دم است.

بوم شناسی و رفتار:

این خزنده روز فعال است ولی در مناطق گرم و خشک اغلب هنگام غروب و شب فعالیت می‌کند. توانایی فعالیت این گونه در روز و شب تا حد زیادی به قابلیت منحصر به فرد مردمک چشم آن در تنگ و گشاد شدن بستگی دارد. می‌تواند در نور روز مردمک چشم خود را تا حد زیادی و مشابه یک مار روزگرد کوچک کند. در صورتی که در شب می‌تواند مردمک چشم خود را همانند یک مار شب فعال بزرگ کند. این گونه مار مهاجمی نیست و هنگام مواجهه با انسان بیشتر سعی بر فرار کردن می‌کند تا حمله کردن، ولی در زمان اسیر شدن در دست انسان معمولاً اقدام به گاز گرفتن می کند. شترمار شیرازی تخم‌گذار بوده و بین ۳ تا ۵ تخم می‌گذارد.

پراکنش: خاورمیانه، آسیای میانه، شمال آفریقا

زیستگاه شترمار شیرازی:

این مار در طیف وسیعی از زیستگاه‌ها اعم از نواحی جلگه‌ای، دشتی، تپه‌ماهوری و نیز دامنه‌های کوهستانی مجاور دشت‌ها از ارتفاع حدود هم‌سطح دریاهای آزاد تا ارتفاع حدود ۱۷۷۷ متری زندگی می‌کند. بستر زیستگاه این گونه پوشیده از خاک‌های رسی تا شنی همراه با سنگ‌ریزه و خرده‌سنگ است و اغلب در اقلیم‌های خشک و نیمه خشک قرار گرفته است. پوشش گیاهی در زیستگاه این گونه شامل گیاهان شورپسند چون علف شور، آکاسیا، قیچ، اشورک، تاغ، گز، قیچ، درمنه، گون است. این گونه حتی در جنگل‌های بادام اطراف کازرون نیز مشاهده شده است. همچنین در دشت‌های سیلابی خشک شوره‌زار متشکل از شن و ماسه مشاهده شده است. در این زیستگاه اغلب پوشش گیاهی متشکل از علف شور است.

رژیم غذایی:

افراد نابالغ و نوزادان از حشرات و بالغین از مارمولک‌ها تغذیه می‌کنند.

وضعیت حضور تالاب:

بومی – در بخش‌های شمالی، شمال شرقی، شرقی و جنوبی محدوده تالاب گاوخونی قابل مشاهده است.