گرگ
نام علمی: Canis lupus
نام انگلیسی: Wolf
وضعیت حفاظتی: کمترین نگرانی Least concern (LC)
مشخصات گرگ:
یکی از پستانداران تالاب گاوخونی گرگ است. گرگ بزرگ‌ترین سگ‌سان وحشی است. شباهت زیادی به سگ‌های گرگی (Alsatian) دارد با این تفاوت که گرگ‌ها موهای بلند در قسمت پشت گونه‌های صورت، گردنی کلفت‌تر و کوتاه‌تر، سر پهن‌تر، چشمان مورب و گوش‌های کوتاه‌تری دارند. نوک گوش‌ها نیز مانند گوش سگ تیز نیست و غالباً آنها را سیخ نگه می‌دارند. دم قدری افتاده و صاف است. مانند برخی از سگ‌ها آن را به صورت نیم دایره یا بالا نگه نمی‌دارد. موهای قسمت انتهایی دم نیز تیره رنگند. مغز گرگ‌ها در مقایسه با سگ حدود ۳۰% بزرگ‌تر است. پوزه‌شان بلندتر و قدرتمندتر است و حس بویایی قوی‌تری دارند. در ایران رنگ گرگ‌ها معمولاً خاکستری با سایه‌ای سیاه رنگ است.
ولی گرگ‌هایی به رنگ زرد یا قرمز در بعضی از مناطق و حتی در یک دسته گرگ مشاهده شده است. توله گرگ‌ها نیز اغلب سیاه رنگند ولی با بالا رفتن سن رنگ آنها تغییر می‌کند. تا مدت‌ها پیش گرگ‌ها را اجداد سگ‌های اهلی می‌دانستند ولی در حال حاضر برخی از محققان به این نتیجه رسیده‌اند که سگ‌ها از گونه‌های جداگانه به نام Canis familiaris هستند. طول سر و تنه ۱۲۰ تا ۱۶۰ سانتی‌متر، دم ۲۳ تا ۵۰ سانتی‌متر، ارتفاع ۷۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر و وزن ۲۵ تا ۷۰ کیلوگرم است.
عادات گرگ:
گرگ شبگرد است ولی گاهی در روز نیز مشاهده می‌شود. معمولاً در گروه‌های فامیلی زندگی می‌کند. تعداد آنها به ندرت از ۱۰ گرگ تجاوز می‌کند. هر گروه شامل یک جفت نر و ماده بالغ (معمولاً تمام عمر را با هم زندگی می‌کنند) و بچه‌های همان سال یا سال‌های قبل است. معمولاً گرگ نر که گرگ آلفا نامیده می‌شود هدایت گروه را برعهده دارد، این گرگ برنامه‌ریز و راهنمای حرکت است و در شرایط مختلف گروه را کنترل می‌کند. گرگ آلفا با ژست‌های مختلف، برتری خود را بر دیگران نشان می‌دهد. بقیه افراد گروه حرکت‌های او را کاملاً تقلید می‌کنند. سرگروه ممکن است تا چند سال برتری خود را حفظ کند. کم شدن غذا، دعواهای داخل گروه و زیاد شدن جمعیت از عوامل پاشیده شدن گروه است.
گرگ‌ها حیواناتی بسیار پرطاقت و خستگی ناپذیرند. سرعت عادی آنها ۸ کیلومتر در ساعت است ولی قادرند با سرعت ۵۵ تا ۷۰ کیلومتر و با پرش هایی حدود ۵ متر به مدت ۲۰ دقیقه بدوند و مسافت‌هایی حدود ۲۰۰ کیلومتر را در یک شبانه‌روز با سرعت کم‌تر طی کنند. جابه‌جایی گرگ‌ها زیاد است. در بهار و تابستان معمولاً اوایل غروب تحرک خود را آغاز می‌کنند و صبح زود به لانه و یا استراحت‌گاه مراجعت می‌کنند ولی در زمستان به مناطق دورتر می‌روند و نیازی به مراجعت ندارند. در لابه‌لای انگشتان گرگ‌ها غدد مترشحه بو وجود دارد که در برقراری ارتباط بین گله گرگ‌ها و پیدا کردن یکدیگر نقش مهمی را ایفاء می‌کند. گرگ‌های پیر که قادر به همراهی گروه نیستند به تنهایی زندگی می‌کنند. حس بویایی گرگ‌ها بسیار قوی است. آنها قادرند از فاصله ۵/۲ کیلومتری بو را تشخیص دهند. معمولاً طعمه خود را به وسیله بوی مستقیم یا تعقیب بوی به جای مانده در رد طعمه پیدا می‌کنند. صدای گرگ شباهت زیادی به پارس سگ دارد. گاهی اوقات به خصوص در فصل جفت‌گیری زوزه‌ای بسیار طولانی و غم‌انگیزی سر می‌دهند که در مناطق باز از فاصله ۱۶ کیلومتری برای انسان قابل شنیدن است.
لانه فقط برای تولیدمثل مورد استفاده قرار می‌گیرد و به وسیله یک یا چند راه خروجی که طول آنها ممکن است به ۲ تا ۴ متر برسد با سطح زمین ارتباط دارد. این لانه ممکن است سال‌های متمادی مورد استفاده قرار گیرد.
پراکنش گرگ: در اکثر مناطق کشور مشاهده می‌شود. پراکنش جهانی در آمریکا، اروپا و آسیا است.
زیستگاه: در تمام زیستگاه‌های ایران اعم از جنگلی تا دشت‌های باز مناطقی بیابانی زندگی می‌کند.
رژیم غذایی:
از علف‌خواران بزرگ نظیر قوچ وحشی، کل و بز، آهو، مرال، شوکا و نیز از مهره‌داران کوچک و پرندگان تغذیه می‌کند. در موقع کمیابی طعمه، از لاشه حیوانات و مواد گیاهی نیز استفاده می‌کند. در مناطقی که جانوران طعمه نابوده شده‌اند به دام‌های اهلی نظیر گوسفند و حتی اسب و الاغ حمله می‌کند.
گرگ‌ها طعمه خود را از طریق تعقیب کردن و معمولاً با همکاری یکدیگر شکار می‌کنند. قبل از حمله وضعیت تک‌تک حیوانات گله را بررسی می‌کنند و پیرترین، ضعیف‌ترین و مریض‌ترین حیوان را برای شکار انتخاب می‌کنند. پس از شکار چند روز در کنار طعمه خود به استراحت می‌پردازند و سپس برای به دست آوردن غذا به محل جدیدی می‌روند.
وضعیت حضور در تالاب: بومی تالاب گاوخونی
