هد هد (شانه به سر)

نام علمی: Upupa epops

نام انگلیسی: Eurasian Hoopoe

وضعیت حفاظتی: کمترین نگرانی Least concern (LC)

مشخصات هد هد:

شانه به سر پرنده‌ای از راسته نوک‌شاخ‌سانان است. این گونه گسترده‌ترین گونه از سرده هدهد است که بومی آسیا، اروپا و نیمه شمالی آفریقا می‌باشد. اندازه هدهد ۲۵ تا ۲۹ سانتی‌متر است، طول بال‌ها به ۴۴ تا ۴۸ سانتی‌متر می‌رسد. این پرنده سیاه، سفید و صورتی در واقع یکی از بی اشتباه‌ترین پرنده‌ها است مخصوصاً پرواز نامنظم این پرنده بی‌نظیر است. می‌توان به آن لقب پروانه غول‌پیکر را اعطا کرد. کاکل شانه‌مانند این پرنده بیشتر اوقات بسته‌است و گاهی در مواقع بروز خطر آن را باز می‌کند.

این پرنده سر و بدن قهوه‌ای مایل به صورتی کم‌رنگ، دم و بال‌هایی با راه راه عرضی پهن سیاه و سفید، کاکل بلند با پرهای بلند نوک سیاه و منقار دراز و خمیده دارد که از آن برای بیرون آوردن کرم‌ها و حشرات از سوراخ‌ها و زمین استفاده می‌کند.

هدهد ماده در هنگام لانه‌سازی و پرورش جوجه‌ها از انتهای بدنش ترشحات بدبویی خارج می‌شود و موجب می‌شود تا بوی بسیار بدی از لانه بیاید. این بو شکارچیان این جانور و انگل‌ها را فراری می‌دهد و خصوصیات ضد میکروبی نیز دارد. این ترشحات با خروج جوجه‌ها از لانه متوقف می‌شود. نر و ماده هم‌شکل هستند.

هدهد پرنده‌ای است که بیشتر بر روی زمین و در فضای باز تغذیه می‌کند، پروازی کند و موجی، توأم با باز و بسته کردن آهسته بال‌ها دارد.

تشخیص این پرنده خیلی آسان است؛ نشانه‌های تشخیص آن عبارت است از سر و بدن حنایی کمرنگ دم، بال‌های راه راه عرضی پهن سیاه و سفید و کاکل بلندی که بر سر دارد.

پراکنش:

زیستگاه این پرنده در آسیا، اروپا و شمال آفریقا است. بیشتر هدهدهای شمال آسیا و اروپا در زمستان به نواحی گرمسیری مهاجرت می‌کنند. این پرنده به‌طور سرگردان در بسیاری از نواحی دیگر دنیا از جمله در آلاسکا هم مشاهده شده ‌است.

زیستگاه هد هد:

زیستگاه هدهد باید دو ویژگی اصلی را داشته باشد؛ وجود زمین‌های بایر یا با پوشش گیاهی اندک که بتواند در آن‌ها به دنبال حشرات بگردد و وجود اجسام عمودی دارای شکاف (مثل درخت‌ها، صخره‌ها و حتی دیوار) که بتواند در آن لانه‌سازی کند. این دو ویژگی در بسیاری از زیست‌بوم‌ها دیده می‌شود، در نتیجه هدهد در زیستگاه‌های مختلف و متفاوتی مانند مناطق گرمسیری، استپ‌های جنگلی، ساوانا، علفزار و فضاهای خالی درون جنگل‌ها زندگی می‌کند و در زمین‌های تغییریافته توسط انسان‌ها همچون مراتع، زمین‌های کشاورزی، باغ‌ها و حتی نواحی شهری هم دیده می‌شود. اما در زمین‌های شدیداً زراعتی کمتر دیده می‌شود. در جنوب اروپا و آسیا هم شکار از عوامل کاهش جمعیت آن‌ها در نواحی نزدیک به سکونت انسان‌هاست.

رژیم غذایی:                                                

عمده تغذیه این پرنده از حشرات است.

وضعیت حضور در تالاب:

در فصل بهار و تابستان در جمعیت‌های قابل توجه و زیاد در زمین‌های کشاورزی حاشیه‌ تالاب گاوخونی دیده می‌شود.