سنگ چشم تورانی
نام علمی: Lanius phoenicuroides
نام انگلیسی: Turkestan Shrike
وضعیت حفاظتی: کمترین نگرانی Least concern (LC)
مشخصات سنگ چشم تورانی:
سنگ چشمی متوسط جثه است که شباهت زیادی به سنگ چشم دم سرخ دارد، ولی به واسطه روتنه تیره‌تر، زیرتنه مایل به سفید و نوار پهن سفید رنگ بالای نقاب سیاه صورت از آن متمایز می‌شود. این گونه تا چندی پیش به عنوان زیرگونه ای از سنگ چشم دم سرخ معرفی می‌شد، ولی به واسطه تفاوت‌های بارز بین نرهای این دو گونه، همچنین تفاوت‌های عمده ژنتیکی، به عنوان یک گونه جدید از آن منفک شده است.
نر و ماده متفاوت و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده نر بالغ تارک و پس سر خرمایی و پس گردن و روتنه خاکستری قهوه‌ای دارد. نوار ابرویی به نسبت پهن سیاه رنگی از قاعده منقار تا گوش پرها گسترده شده است. دم‌گاه خرمایی، دم قهوه‌ای مایل به قرمز و انتهای پرهای مرکزی آن تا حدی تیره است. پوش‌پرهای روی بال‌ها خاکستری مایل به قهوه‌ای و شاه‌پرهای پرواز سیاه هستند و لکه سفید بزرگی در قاعده شاه‌پرهای اولیه دیده می‌شود. چانه و گونه‌ها سفید، دو طرف سینه و پهلوها با ته رنگ نخودی و مابقی بخش‌های زیرتنه سفید است. سنگ چشم تورانی ماده بالغ تا حد زیادی شبیه به ماده سنگ چشم دم سرخ است، ولی نوار سفید رنگی بالای نقاب کم‌رنگ صورت دارد. همچنین روتنه قهوه‌ای مایل به خاکستری و زیرتنه سفید و دارای رگه رگه تیره بیشتری است. پرنده نابالغ به واسطه رگه رگه هلالی شکل در روتنه و طرح فلس دار زیرتنه شباهت زیادی به نابالغ سنگ چشم دم سرخ و سنگ چشم پشت سرخ دارد.
از نظر رفتاری نیز تا حد زیادی شبیه به سنگ چشم دم سرخ و سنگ چشم پشت سرخ است. در خارج از دوره جوجه آوری اغلب به تنهایی دیده می‌شود. پرواز این پرنده در فواصل کوتاه، مستقیم و در فواصل طولانی، موجی شکل است. جوجه آوری از اواسط اردیبهشت و با تشکیل قلمرو در بیشه‌زارهای باز با بوته‌ها، درختچه‌ها و درختان کوتاه و پراکنده آغاز می‌شود.
این گونه تک همسر است و آشیانهاش کاسهای حجیم از علوفه، ساقه‌ها و شاخههای گیاهان است که آن را درون بوتههای خاردار و به ندرت روی درختان بنا می‌کند و درون لانه را با مو، پشم، پر و الیاف نرم گیاهی می‌پوشاند. به طور معمول چهار تا پنج و گاهی سه تا هفت تخم نیمه بیضی، نیمه بیضی کوتاه یا بیضی کوتاه و صیقلی می‌گذارد. جوجه‌ها در بدو تولد عریان، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. پرورش جوجه‌ها در حدود ۱۳ روز طول می‌کشد. این گونه احتمالاً در هر دوره جوجه آوری دو دسته تخم می‌گذارد.
پراکنش سنگ چشم تورانی:
در شرق آسیا، شرق دریای خزر، بخش‌هایی از خاور‌میانه، شمال هند و مرکز و شرق آفریقا پراکندگی دارد.
زیستگاه:
این پرنده استپ‌های خشک با بوتههای پراکنده، دشت‌ها و تپه ماهورهای باز با بوته‌ها و درختان تنک و حاشیه کشت‌زارها را به عنوان زیستگاه بر می‌گزیند.
رژیم غذایی:
اغلب از حشرات و لارو آن‌ها به ویژه سوسک‌ها، سایر بی مهره‌‌ها و مهره‌داران کوچک تغذیه می‌کند. برای شکار طعمه اغلب از روی بوته‌ها یا درختچه‌های بلند به چابکی و با جهشی سریع به طعمه مورد نظر بر روی زمین حمله می‌کند. گاهی نیز حشرات و پرندگان کوچک در حال پرواز را تعقیب و صید می‌کند.
وضعیت حضور در تالاب:
در بهار و تابستان در حاشیه تالاب گاوخونی و قسمت‌هایی که درختچه وجود دارد در تعداد اندک و به صورت تنها یا جفتی قابل مشاهده است.
